In het jaar dat Harold Pinter de Nobelprijs mocht ontvangen, heb ik een van zijn toneelstukken gezien. Ik weet de titel niet meer of waar het over ging, wie er in mee deed of wat ik er van vond. Ik herinner me alleen maar dat ik met de tram op een kille zaterdagavond door Antwerpen denderde, een stad waar ik toen enkel nog maar in de zoo geweest was, maar waar ik later zou gaan wonen.
Dit soort vage herinnering past perfect in het wazige universum van Pinter, waar zowat alle personages zicht niet veel meer herinneren of zichzelf tegenspreken. Waarin wat er niet gezegd wordt even belangrijk is als wat er wel gezegd wordt.
Het verjaardagsfeest speelt zich af in een aftands pension ergens aan de Engelse kust, waar het de verjaardag is van Stanly, de enige gast van de uitbaters Meg en Petey. Dan duiken twee sinistere heren, Goldberg en McCann, op die samen met Meg het verjaardagsfeestje uit de titel organiseren. Stanley belandt, kicking and screaming, in zijn hoogstpersoonlijke hel.
Het verjaardagsfeest is een boeiende theatertekst. Er wordt veel gesproken maar nog meer verwarring gezaaid. Zo heeft elk personage wel meerdere namen (naar Goldberg wordt verwezen met Nat, Simey en Benny) en spreken ze zichzelf voortdurend tegen (Stanley die een gevierd pianospeler zou moeten zijn en verder in het stuk aangeeft dat hij ooit maar een keer heeft opgetreden). Dat maakt, in combinatie met de sinistere Goldberg en McCann, dat er voortdurend een mistig dreigend sfeertje over de tekst sluimert. Je hebt als toeschouwer de hele tijd het gevoel dat Stanley niet kan ontsnappen, alhoewel de bedreigingen aan zijn adres vrij vaag blijven. En dat maakt dat je nog meer gedwongen wordt om je in Stanley zijn schoenen te plaatsen.
Wat de diepere betekenis van een dergelijk stuk is, is me niet helemaal duidelijk. Blijkbaar is Het verjaardagsfeest een politiek stuk met veel symbolisme, en ik kan inderdaad op elk personage wel een groot idee plakken, maar het is niet zo dat dit stuk een Grote Boodschap te verkondigen heeft of dat het daar zonder niet te genieten zou zijn.
Al bij al een aangenaam leeservaring en zeker de moeite om in de toekomst nog eens naar een toneelstuk te gaan kijken waar ik me dan hopelijk deze keer meer van herinner.
- 3 sterren
- Favoriete personage: Meg
- Quote: “Stan, don’t let them tell you what to do”