Waarom alle Nobelprijswinnaars lezen? Wel, voor boeken zoals Mazurka voor 2 doden. Een boek dat ik anders nimmer of nooit zou ontdekt hebben. Van een schrijver waar ik nog nooit van had gehoord. Een boek waarvan ik van de eerste tot laatste letter genoten heb.
Mazurka voor 2 doden is een cyclische roddel over een Galicische clan in het begin van de 
20ste eeuw. Alle personages (en dat zijn er veel) passeren om de zoveel bladzijden de revue, vaak met dezelfde beschrijvingen (“Rosalia Trasulfe – de dolle geit” of “Bladomero Marvís – de Durfal”) en verhalen (“Roquino Gamuzo, de pater van Comesaña won altijd weddenschappen door zijn jeweetwel te laten zien” of “Oom Cleto die altijd op zijn jazzband speelt”). De blinde accordeonspeler Gaudencio speelt de Manzuka slechts 2 keer. De eerste keer aan het begin van de Spaanse burgeroorlog, als een van de personages wordt vermoord, de tweede op het einde van de oorlog, als de moord op de eerste wordt gewroken. Voor de rest van het boek weigert de blinde Gaudencio het deuntje te spelen, hoe zeer de hoeren en hoerenlopers van het bordeel waar hij zijn brood verdient met muziek, het ook vragen.
Cela gebruikt in Mazurka voor 2 doden een wonderlijke muzikale stijl; het boek heeft geen hoofdstukken of paragrafen, het dendert maar door en zingt en danst vanaf de eerste zin tot de laatste. Met telkens enkele regels per personage bouwt hij een web van relaties en verlangens tussen de personages uit. Hierdoor blijft het boek je vastgrijpen en binnentrekken in het Galicië van de 20ste eeuw, ondanks het telkens opnieuw opdissen van dezelfde verhalen.
Deze rondedans begint jolig en onbevangen, met onschuldige roddels over dorpsbewoners en doden van lang geleden. Maar gaandeweg sluipt de Spaanse burgeroorlog de verhalen binnen en wordt de haat, onzekerheid en angst die in de eerste helft voorzichtig sluimerde pijnlijk op de voorgrond geplaatst. Er wordt nergens uitgelegd wat de aanleiding of de achterliggende motieven van de strijdende partijen waren, maar Cela beschrijft des te treffender de gevolgen van een chaotisch conflict, de doden, de wraak en achterdocht.
- 5 sterren
- Quote: “Als ik viool zou spelen zou ik de hele avond viool zitten spelen, maar dat kan ik niet; als ik mondharmonica zou spelen zou ik de hele avond mondharmonica zitten spelen, maar dat kan ik niet. Ik kan wel doedelzak spelen, maar je hoort geen doedelzak te spelen binnenshuis. Aangezien ik geen viool of mondharmonica kan spelen, en aangezien je binnen geen doedelzak mag spelen, lig ik de hele avond in bed vies te doen met Benicia, de vrouw met tepels als kastanjes”.
- Lievelingspersonage: Catuxa Bainte, de dwerg van Martiña